โครงการปลูกจิตสำนึกด้านการเพิ่มประสิทธิภาพ การใช้พลังงานทดแทนที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมในเยาวชน

ศาสตราจารย์ ดร. ศิวัช พงษ์เพียจันทร์

ผู้อำนวยการศูนย์วิจัยและพัฒนาการป้องกันและจัดการภัยพิบัติ คณะพัฒนาสังคมและสิ่งแวดล้อม

สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์

วรนุช ดีละมัน

มัทนาวดี หัทยานนท์

โฉมศรี ชูช่วย

นักศึกษาปริญญาเอก คณะการจัดการสิ่งแวดล้อม มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์

สถานการณ์ความผันผวนและวิกฤติด้านพลังงานที่เกิดขึ้นในช่วง 5 ปีที่ผ่านมา ความไม่แน่นอนของราคาน้ำมันหรือเชื้อเพลิงในตลาดโลกที่ผันแปรตามปัจจัยต่างๆ ทั้งทางด้านเศรษฐกิจ สังคม การเมือง และภาวะโลกร้อนส่งผลกระทบอย่างต่อเนื่อง ในขณะที่การนำพลังงานทดแทนมาใช้ยังทำได้ในขอบเขตจำกัด การดูแลเรื่องการใช้พลังงานอย่างมีประสิทธิภาพในระดับที่มีความเหมาะสม หรือคุ้มค่าเป็นแนวทางที่สำคัญและมีความจำเป็นอย่างยิ่งที่ต้องการความร่วมมือจากทุกภาคส่วน อย่างไรก็ตามแนวคิดด้านการอนุรักษ์พลังงานยังไม่เกิดขึ้นในวงกว้างอย่างเป็นรูปธรรม เนื่องจากขาดการบูรณาการเชื่อมโยงโครงการต่างๆ เข้าด้วยกัน ทำให้กระบวนการเรียนรู้ เรื่องการพลังงานทดแทนยังคงขาดความต่อเนื่อง จากปัญหาและความจําเป็นดังกล่าวข้างต้น ทําให้ประเทศไทยต้องมีการจัดการพลังงานอย่างมีประสิทธิภาพในทุกๆ ภาคส่วน รวมถึงการปลูกจิตสํานึก และถ่ายทอดความรู้ด้านพลังงานให้เยาวชน อย่างจริงจังต่อเนื่อง โดยการพัฒนาระบบการ เรียนรู้เพื่อให้เกิดความตระหนักถึงคุณค่าและความสําคัญของทรัพยากรพลังงานและการอนุรักษ์พลังงานที่มีประสิทธิภาพ จึง จําเป็นต้องจัดทําหลักสูตรและสื่อการเรียนการสอน  ตลอดจนระบบการถ่ายทอดองค์ความรู้ด้านพลังงานให้เกิดผลสัมฤทธิ์ในขั้นการนําไปปฏิบัติได้จริงในชีวิตประจําวันและการทํางานอย่างเป็นรูปธรรม โดยเฉพาะอย่างยิ่งการพัฒนาคุณภาพกําลังคน ซึ่งเป็นเยาวชนรุ่นใหม่ที่อยู่ในวัยเรียนและกําลังศึกษาอยู่ในระบบสถานศึกษาและเป็นกําลังสําคัญของประเทศต่อไป

ศูนย์วิจัยและพัฒนาการป้องกันและจัดการภัยพิบัติ คณะพัฒนาสังคมและสิ่งแวดล้อม สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ ตระหนักถึงความสำคัญของการการเพิ่มประสิทธิภาพการใช้พลังงานทดแทนในภาวะที่ประเทศต้องการความร่วมมือของสังคมทุกภาคส่วนได้มีการส่งเสริมการใช้พลังงานทดแทน ไม่ว่าจะเป็นในระดับบ้าน อยู่อาศัย โรงเรียน สังคม โดยจัดอบรมให้ความรู้ภายในโรงเรียน เนื่องจากโรงเรียนเป็นกลุ่มเป้าหมายสำคัญที่สามารถบูรณาการประเด็นความรู้ทางด้านพลังงานทดแทนเข้าสู่กระบวนการเรียนการสอนและการบริหารจัดการในโรงเรียน จึงได้ริเริ่มจัดโครงการปลูกจิตสำนึกด้านการเพิ่มประสิทธิภาพการใช้พลังงานทดแทนที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมในเยาวชน

โครงการนี้เริ่มดำเนินการครั้งแรกเดือนพฤศจิกายน – ธันวาคม 2559โครงการในครั้งนี้จะดำเนินการให้ครอบคลุมทั่วทั้งประเทศ มีการกำหนดพื้นที่นำร่องโครงการทั้งหมด 6 พื้นที่ ประกอบด้วย ภาคใต้ ภาคเหนือ ภาคตะวันออก ภาคกลาง กรุงเทพมหานคร และพื้นที่ปริมณฑล โดยทำการคัดเลือกโรงเรียนที่จะเข้าร่วมโครงการพื้นที่ละ 5 โรงเรียน รวมทั้งหมด 30 โรงเรียน สำหรับการดำเนินงานจะมุ่งเน้นการให้ความรู้พื้นฐานและปลูกจิตสำนึกให้กับเยาวชนที่เข้าร่วมโครงการ มีการใช้สื่ออุปกรณ์ในการสอนที่ทันสมัย เช่น อินโฟกราฟฟิก (Infographics) การใช้สื่อแบบภาพเคลื่อนไหว(Motion Clip) เพื่อง่ายต่อการอธิบาย และสร้างความเข้าใจแก่ผู้เข้าร่วมโครงการ โดยเนื้อหาสำคัญของโครงการจะมุ่งเน้นความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับพลังงานทดแทน  ประโยชน์และความสำคัญของพลังงานทดแทนในอนาคต  รวมถึงศักยภาพการใช้พลังงานทดแทนในประเทศไทย ซึ่งเรื่องเหล่านี้เป็นสิ่งที่ควรรู้สำหรับเยาวชนในประเทศไทย

ผลจากการดำเนินงานทั้งสิ้น 30 โรงเรียนนั้นในผลการตอบรับในระดับดีถึงระดับดีมากในความพึงพอใจของนักเรียนที่มีตอการฝกอบรมโดยการวิเคราะหขอมูลจากแบบประเมินสอบถาม อาจเปนเพราะการฝกอบรมในครั้งนี้สอดคลองกับ ลักษณะของการจัดกิจกรรม และการนำสื่อการสอนที่ทันสมัยโดยใชเครื่องมือสื่อสารในรูปแบบใหม อยาง Infographics และ motion clip มาใชในระหวางการฝกอบรมทําใหงายตอความเขาใจของ นักเรียนและมีความสนุกในการเรียนรูสิ่งใหม จากเนื้อหาที่ยากทําใหสนุกและเขาใจเนื้อหาไดงายขึ้น ซึ่งเปนสื่อที่ดีและเหมาะสมกับการสงเสริมการเรียนรูแบบใหมใหแกนักเรียน และนอกจากนี้เนื้อหาที่ นำมาสอนมีความเหมาะสมกับวัยและความสนใจโดยเนื้อหาที่นำมาฝกอบรมมีวัตถุประสงคที่ชัดเจน ภาษาที่ใชเขาใจไดงาย ภาพประกอบชัดเจน ดังนั้นจึงทำใหผลการประเมินการฝกอบรมในครั้งนี้ นักเรียนมีความความพึงพอใจในระดับดีมาก โดยเฉพาะอยางยิ่งความพึงพอใจในดานของความรูกอน และหลังการฝกอบรมเรื่องพลังงานทดแทน มีสวนชวยกระตุนความรูสึกอยากอนุรักษพลังงานของ นักเรียนใหชวยกันประหยัดพลังงานและเรียนรูพลังงานทดแทนเพิ่มมากขึ้น

จากโรงเรียนนำร่องที่เข้าร่วมโครงการปลูกจิตสำนึกการใช้พลังงานทดแทนของเยาวชนในสถานศึกษาได้สะท้อนให้เห็นถึงความจำเป็นและความสำคัญของการให้ความรู้และสร้างความเข้าใจเรื่องพลังงานทดแทน  ซึ่งผลที่ได้นอกจากจะเกิดขึ้นในกลุ่มนักเรียน  ซึ่งเป็นเยาวชนที่เป็นกำลังสำคัญของชาติแล้วยังขยายผลต่อไปยังผู้ปกครองซึ่งอยู่ชุมชนให้เกิดจิตสำนึกร่วมกันในการอนุรักษ์พลังงานและเพิ่มประสิทธิภาพการใช้พลังงานทดแทน  ย่อมเป็นการวางรากฐานแนวความคิดด้านพลังงานทดแทน  การประหยัดและอนุรักษ์พลังงานที่จะฝังแน่นอยู่ในสังคมไทยให้เกิดประสิทธิภาพและเปี่ยมด้วยศักยภาพได้อย่างแท้จริงนับได้ว่าการดำเนินโครงการปลูกจิตสำนึกด้านการเพิ่มประสิทธิภาพการใช้พลังงานทดแทนที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมในเยาวชน  ได้ก่อให้เกิดผลดีในภาพรวมต่อการจัดสรรทรัพยากรด้านพลังงานของประเทศ ทั้งยังเป็นการพัฒนาอย่างยั่งยืนต่อเนื่องเป็นรูปธรรม และสามารถนำแนวทางความสำเร็จที่ได้ไปใช้เพื่อวางแผนงานกับสถานศึกษาอื่นๆ ได้ต่อไป

Short URL: http://www.samilatimes.co.th/?p=21664